Het podium pakken na de lockdown is moeilijker dan je denkt

Voor het begin van de coronacrisis hadden comedians volledig de vrijheid om te zeggen wat ze maar wilden. Er was geen grens te ver, want waar de vrijheid van meningsuiting stopt voor de een, begint hij voor de ander. Het gebeurde dat het publiek getrakteerd werd op de meest seksistische, racistische en homofobe grappen. Alles voor de lach. Racisme onder het mom van een grapje is in Nederland als een bruine boterham eten met hagelslag.

Ikzelf maakte dit soort grappen in het verleden ook toen ik net met stand-up comedy begon. Ik dacht lekker goedkoop te kunnen scoren, totdat meer ervaren artiesten om mij heen me wezen op mijn verantwoordelijkheid als comedian. We voerden gesprekken over hoe je als artiest op het podium een bijdrage levert aan beeldvorming en stereotypering in onze samenleving.

Ze vertelden me dat je als comedian de kracht hebt om het publiek anders te doen laten denken en dat het belangrijk is om toeschouwers tussen de grappen door ook een les mee te geven. With great power comes great responsibility. Zolang je er maar geen saaie TEDx speech van maakt, want er moet natuurlijk wel veel gelachen worden.

Ik ging het podium meer en meer gebruiken om daar mijn pijn op een komische manier te benoemen en mijn echte verhaal te vertellen. Ook ging ik op zoek bij het publiek naar gedeelde menselijke erkenning. Hoe is het anno 2021 om als een zwarte-Afrikaanse-ex-vluchteling-moslimman, die ook nog eens opgegroeid is in Almere en nu in de beruchte Eindhovense wijk Woensel-West woont, door het leven te gaan?

Ik zag het als speciale gift dat ik zo divers ben en daarmee ook gemakkelijk verbinding met allerlei verschillende culturen kan maken. Op het podium sprak ik veel over mijn identiteit als vluchteling. Onbewust sprak ik ook over mensen wiens identiteit ontnomen was. Door mijn verhaal te delen, gaf ik vluchtelingen die geen stem hebben een stem op het podium.

Er zit ook een keerzijde aan het op die manier vertellen van mijn verhaal. Regelmatig kwamen toeschouwers me na afloop vertellen dat ze ‘het zo geweldig vonden en mijn soort nog nooit op het podium hadden gezien.’ Ik grapte dit dan altijd een beetje weg als: ’Je bedoelt een Almeerder? Of een Nederlands elftal-fan?’ ’Nee, zo’n leuke Afrikaan heb ik nog nooit gezien, ik vind je zo leuk, ik zou je zo mee naar huis willen nemen.’ Alsof ik een Tamagotchi of exotisch huisdier was. Ik stond dan perplex, het gaf me de koude rillingen.

Gelukkig is dit nu voorbij, althans dat hoop ik. Vorig jaar werd Nederland klassikaal op de hoogte gebracht van jarenlange misstanden. De nieuwe cultureel-sensitieve normen en waarden via de Black Lives Matter-beweging hebben zich verankerd in onze maatschappij. Als je nu nog met een gezond verstand durft te zeggen dat de racistische karikatuur van Zwarte Piet behouden moet blijven, dan verklaart ongeveer tachtig procent van de bevolking je voor gek.

Voordat Covid-19 in ons leven kwam, organiseerde ik één keer per maand een leuke comedy-avond: Comedy Open Mic Almere. Artiesten konden daar lekker nieuwe grappen testen. Soms ging dat goed en soms was het, zoals wij podiumkunstenaars het vaak zeggen, lekker doodgaan op het podium. Het allerleukste eraan was dat het publiek hiervan op de hoogte was en akkoord ging met dit authentieke sociale live-experiment.

Comedians die binnenkort weer op de plaatselijke bühne zullen staan, kunnen niet ontkennen dat het na de lockdown anders spelen zal zijn. Het open podium nu pakken is spannender dan ooit en heel anders dan voorheen. Nederland is zich bewust van racisme en discriminatie, maar de grote vraag is: wat doen we ermee op het podium? En hoe gaat het publiek ermee om? Moet je nou wel of niet lachen om een racistische/seksistische grap in het theater of comedy show?

Waar je je voorheen kon verschuilen achter dat wist ik niet en het is kunst, staan nu alle voorheen gemarginaliseerde groepen als strijders zij aan zij. Met als wapen de cancel-knop om spontaan na een show in te kunnen drukken. Mijn advies aan alle podiumkunstenaars en het publiek: You better check yo self before you wreck yo self (Ice Cube).

#deinburgeringscursusvoorwittemensen

www.mohersi.nl

Open mic
In de open mic schrijft of vertelt een professional een persoonlijk verhaal, een hartenkreet of een visie op diversiteit en/of inclusie, om te inspireren, te motiveren en van te leren.