Cultureel ondernemer Saloua Benjah-van Roeden: ‘theecultuur brengt mensen bij elkaar.’

Tijdens het Event van Code Diversiteit & Inclusie begin november verwelkomde Saloua Benjah- van Roeden de gasten met een glaasje Marokkaanse muntthee en lekkernijen. Dat wil zeggen een deel van de gasten. Want bij wijze van sociaal experiment kreeg de ene helft bij het binnentreden van de hoofdingang van Theater Zimihc een VIP-treatment en werd de andere helft door de achterdeur naar binnen geleid. Om zelf eens aan den lijve te ondervinden wat het betekent om ongelijk behandeld te worden. Maar natuurlijk kregen ook zij uiteindelijk in de zaal hun glaasje Marokkaanse thee en koekjes.

‘Gelukkig stond ik aan de warme welkomkant. Het was fijn om al die nieuwe mensen te ontmoeten en met ze te praten onder het drinken van een glaasje thee. Ze waren oprecht geïnteresseerd in ons verhaal. Over hoe we de traditie van de Marokkaanse theecultuur willen vernieuwen en toegankelijk maken.

Ik was ervoor gevraagd door Sakina Saouti van de Code D&I, die zelf ook een Marokkaanse achtergrond heeft. We kenden elkaar al via LinkedIn en van de zomer kwam ze in haar pauze een keer bij ons theedrinken aan de Oudegracht.’

‘Deels vanuit een gemis aan onze kant, we misten een plek waar je biologische Marokkaanse muntthee kon drinken. Die was er in Utrecht nog niet. Marokkanen drinken heel veel thee per dag, liters soms. Is het niet zonde dat je iets tot je neemt wat op de lange termijn ongezond voor je is, terwijl er een goed biologisch alternatief bestaat?

Deels ook zijn we Atay Atelier begonnen omdat Marokkaanse winkels en initiatieven in de Utrechtse binnenstad slecht vertegenwoordigd zijn. Dit terwijl Utrecht een heel grote Marokkaans-Nederlandse community heeft. We hebben er nog over gedacht om de zaak in Amsterdam te beginnen, waar ons concept ook prima had gepast. Maar we hebben toch bewust voor Utrecht gekozen, waar we geboren en getogen zijn. Bewust ook voor de Oudegracht, in het sjiekere gedeelte van de stad. Ook daar moet onze gemeenschap zich welkom voelen.’

‘Theecultuur neemt een centrale plaats binnen de Marokkaanse gemeenschap in, op zowel goede als slechte momenten. We zijn ons gaan inlezen over hoe je goede thee maakt. Dat is een kunst op zich. Groene thee is het lekkerst als je het op 80 à 85 graden maakt. Als het te heet is, verbranden de groene theebladeren en wordt de thee heel bitter en wrang van smaak. Om dat te verbloemen wordt er vaak heel veel suiker bij gedaan.’

‘Heel gemengd.’ Mensen uit de Marokkaans-Nederlandse community, mensen die ooit in Marokko op vakantie zijn geweest en toevallige voorbijgangers. En natuurlijk ook theeliefhebbers en creatievelingen. Het is echt een leuke mix.’

‘Ik heb zelf kunst- en & cultuurwetenschappen gedaan – mijn afstudeerscriptie ging over hoe Marokkaans modernisme in Nederland wordt geframed – en daar wilde ik in de zaak ook echt iets mee doen. We willen een soort van huiskamer zijn voor iedereen. In het bijzonder willen we bi-culturele kunstenaars in de schijnwerpers zetten. Zo hebben we onlangs een werk van een Marokkaans-Nederlandse kunstenaar aangekocht.

De laatste tijd ga ik met kunstenaars in gesprek over de vraag hoe zij het huidige kunstklimaat ervaren. In de toekomst willen we daar nieuwe masterclasses op afstemmen. Een obstakel waar ze veel tegenop liepen, was het ontbreken van een netwerk. 
Daarnaast werk ik momenteel ook zelfstandig als fondsenwerver voor het Stedelijk Museum Fonds.’

‘Ja, twee maanden geleden hebben we op Spotify ons eigen podcastkanaal gelanceerd. Radio Atay. Als debuut zijn we in gesprek gegaan met schrijver Abdelkader Benali over zijn nieuwe boek Paradijsvogel boven de Hoge Woerd. En aanstaande zondag praten we met Hicham Ghalbane en Rick Leeuwestein over de verfilming van hun boek The Children of Al-Andalus. Ditmaal voor publiek.

Saber is de podcasts-host en ik werk vooral achter de schermen mee. Saber geeft ook workshops storytelling. Verhalen zijn belangrijk in de Marokkaanse theetraditie. Met verhalen kun je mensen meenemen in jouw belevingswereld.’

‘Ehm, ik ben nu 23 jaar en  ben een echte studiebol. Liefst houd ik me met de inhoud bezig. Ik vind het fijn om me ergens goed en gedegen in te verdiepen en van daaruit ergens licht op schijnen. Zo ook met het onderzoeken van de Marokkaanse theecultuur.

Ik treed inderdaad niet snel op de voorgrond. Maar ik ben er weer wel goed in om mensen zich thuis te laten voelen. Gastvrijheid is heel belangrijk. Laatst vertelde een klant dat ze het zo leuk vond dat ik haar bestelling altijd onthoud, dat ze zich daardoor gezien voelt. Het zijn de kleine dingen die het doen.’

‘Ons eigen theeatelier beginnen was eigenlijk al een grote droom. Maar een andere droom is meewerken aan een tentoonstelling over Marokkaanse kunst.