7 tips: kan jouw training of opleiding inclusiever?

Een tijd geleden volgde ik een cursus onderhandelen. De groep bestond uit vijf deelnemers; allen werkzaam in de culturele sector. De sfeer was ontspannen, totdat de cursusleider halverwege de eerste dag met een opdracht kwam. De oefening bleek losjes gebaseerd op ‘The Alligator River Story’, een fictief scenario dat draait om de acties van vier mannen en één vrouw. Aan de deelnemers werd gevraagd om te onderhandelen over de ‘beste en slechtste’ personen uit dit verhaal. 

Enigszins overdonderd zeg ik dat ik het verhaal nogal seksistisch en daarom problematisch vind, waarna de trainer stamelt dat er de laatste tijd wel vaker ‘ongemakkelijk’ op de opdracht gereageerd wordt. Even later bevind ik mij in een hoogoplopende discussie met een provocerende mannelijke deelnemer over seksueel geweld en slachtofferschap. Terwijl mijn bloed langzaam tot een kookpunt komt, vraag ik mij af hoe deze oefening mij tot een betere onderhandelaar zal maken. 

De Alligator River Story is een goed voorbeeld van wat er gebeurt als inclusie geen onderdeel is van de ontwikkeling van een training: deelnemers voelen zich voor de krokodillen gegooid. In de culturele sector is de tijd en het budget om te investeren in professionele ontwikkeling zeer beperkt. Het effect van niet inclusieve leeromgevingen is dat deelnemers zich niet veilig voelen, afhaken of überhaupt niet deelnemen.

Als netwerk en platform voor marketingcommunicatieprofessionals organiseert Cultuurmarketing jaarlijks meer dan 50 events en trainingen. Bij de ontwikkeling van opleidingen werken we intensief samen met vakexperts die hun kennis inzetten als docent. Samen met hen verbeteren we de inhoud van de trainingen en werken we aan diversiteit, inclusie en toegankelijkheid. In de afgelopen jaren leerden we het volgende:

Diversiteit en inclusie bereik je door het vanaf de start mee te nemen in de ontwikkeling van opleidingsaanbod. Naast expertise in het vakgebied, is meerstemmigheid daarbij een belangrijke factor. Voor personen waarvoor professionele ontwikkeling niet vanzelfsprekend is, kan een docent van kleur of een workshopleider met een beperking een signaal afgeven dat een leeromgeving ook bij hen past. De keuze voor docenten kan ook positief bijdragen aan het wegnemen van (onbewuste) vooroordelen. Een voorbeeld is het idee dat mannen beter zijn in analytische of technische onderwerpen. Een training over leiderschap of IT kan ook gegeven worden door een vrouw, trans of non-binair persoon.

In slides, opdrachten en ander lesmateriaal kan veel (onbedoelde) uitsluiting zitten. Let bijvoorbeeld op aanspreekvormen (hij, zij of genderneutraal) en stereotypering. Zo zijn persona’s die in marketing worden gebruikt om doelgroepen te beschrijven, vaak onnodig vooroordeel bevestigend. Zo kan een jonge professional ook moslima zijn en een familie ook uit twee vrouwen met kinderen bestaan. 

In het grootste deel van de opleidingen voor werkenden komt sensitieve inhoud (zoals seksueel misbruik, racisme of geweld) niet voor. Mocht dat wel het geval zijn, vraag jezelf dan af of het noodzakelijk is. Zo ja, geef deelnemers dan vooraf een waarschuwing. Met name jongeren verwachten dat docenten trigger warnings (waarschuwingen dat inhoud slachtoffers van bijvoorbeeld seksueel geweld of racisme kan triggeren) afgeven, zodat ze kunnen besluiten de inhoud wel of niet tot zich te nemen.

Inventariseer voor aanvang of deelnemers toegankelijkheidswensen hebben. Veel van deze behoeftes kan je vooraf organiseren. Denk aan plekken op de eerste rij voor deelnemers met een visuele of auditieve beperking, een kolfruimte voor mensen die borstvoeding geven of een stilte- of gebedsruimte. Personen die slecht ter been zijn, kunnen behoefte hebben aan een parkeerplaats dicht bij de locatie en een lift.

Met digitale toegankelijkheid zorg je ervoor dat digitale content even bruikbaar is voor mensen met een functiebeperking als mensen zonder een functiebeperking. Door aanpassingen in kleur, contrast en lettergrootte te doen, maak je slides en lesmateriaal eenvoudig toegankelijker voor mensen die blind of slechtziend zijn of een leesbeperking hebben, zoals dyslexie. 

Wees je bewust van uitsluitingsmechanismen in taal. Er zijn recent veel leerzame boeken en publicaties uitgekomen die je veel leren over inclusief taalgebruik. 

Denk bij taal ook aan Engelstalig taalgebruik. Niet iedereen is de Engelse taal in dezelfde mate vaardig. Zo vliegt de Engelstalige terminologie je om de oren in het marketingvak: customer journey, engagement, etc. In veel gevallen is er ook een Nederlands alternatief: klantreis en interactie.  

Vanuit Cultuurmarketing leerden we het meest over diversiteit, inclusie en toegankelijkheid in de context van training door feedback van onze community. Wanneer feedback tijdens een cursus wordt gegeven, is er direct mogelijkheid tot gesprek en bijsturing. Vaak leidt dat tot waardevolle gesprekken en inzichten voor zowel deelnemers als docent. Achteraf vragen om feedback via een enquête creëert een veilige mogelijkheid voor deelnemers om te vertellen of een ervaring prettig was of niet. 

Net als de onderwerpen van iedere opleiding of cursus is inclusie een leerproces en leer je al gaande hoe het beter kan. Laten we mensen niet voor de krokodillen gooien, maar een veilige en inclusieve leeromgeving bieden, waarna ze met nieuwe kennis, inspiratie en netwerk naar huis gaan.