Blinde liefde voor salsa

Annemarie: ‘Heel veel, ik ben ermee opgegroeid. Vrijdag was schoonmaakdag en dan zette mijn moeder – zij is afkomstig uit Curaçao, ik ben dubbelbloed – luid salsamuziek aan. Dat gaf een enorme energieboost bij het schoonmaken, maar dan ook echt schoonmaken. Bij het stoffen, vegen, dweilen, noem maar op. We hadden allemaal onze eigen taak. En de muziek maakte het leuk. ’

Tekst: Joost Groeneboer

‘Thuis dansten we wel eens salsa, maar ik heb het pas echt na mijn operatie geleerd. Ik heb altijd veel gesport, volleybal en zo. Maar toen dat niet meer ging, ben ik op zoek naar een andere manier van bewegen gegaan.’

Op mijn 23^e, toen ik op de modeacademie zat, had ik steeds hevige hoofdpijn en bleek het dat ik een hersentumor had. Gelukkig een goedaardige, maar hij moest wel onmiddellijk worden weggehaald. De operatie is goed verlopen, maar ik heb er een zware visuele beperking aan overgehouden. Ik ben rechts geheel blind geworden en links heb ik een kokervisie. Ik zie wel 100 procent scherp, maar alleen door een klein gaatje. Een gezond oog heeft een gezichtsveld van 180 graden en ik heb maar 40 tot 60 graden zicht.’

‘Nee, dat was afgelopen. En goalball, een teamsport voor mensen met een visuele beperking met een rinkelende bal, was niets voor mij. Want om het belletje te horen moet het compleet stil zijn en ik wilde muziek!

Maar vanaf mijn zesde heb ik ook altijd gedanst, van klassiek ballet tot jazzdans en streetdance. Toen ik in 2011 door zorginstelling Bartiméus gevraagd werd om in het centrum van Rotterdam mee te doen aan de salsa-flashmob Kan Niets Zien, zei ik dan ook gelijk ja. Dat was superleuk, maar ik wilde meer. Ik schreef me erna gelijk voor een proefles bij een salsadansschool in.’

‘Dat was natuurlijk best spannend, om bij een reguliere dansschool binnen te stappen. Ze waren vol goede wil en beloofden rekening met me te houden. Maar in de praktijk viel dat tegen. Dat bijvoorbeeld halverwege de avond de sfeerverlichting aanging en ik bij het rouleren in het duister langs al die mannen paraderen moest.

De lessen zelf waren erg visueel en voor mij niet te volgen. Heel veel ging via de spiegel of van ‘kijk hier’, ‘zie je dat?’ of ‘doe dit’. Daar kon ik niets mee.’

‘Ja, uiteindelijk wel, zo is het begonnen. Ik ben in Rotterdam op zoek gegaan naar freelance salsadocenten – los van de reguliere dansscholen – die er open voor stonden om aan een kleine groep slechtzienden les in mijn naaiatelier te geven. Want dat is een andere activiteit die ik doe. Onder het mom van ‘creativiteit kent geen beperking’ ontwerp ik mijn eigen handgemaakte tassenlijn.

Blijkbaar voorzag ik met mijn initiatief in een grote behoefte, want er kwamen gelijk 30 mensen op af. Inmiddels biedt Blinde Liefde Voor Salsa naast Rotterdam ook lessen aan in Arnhem en Utrecht. Afgelopen voorjaar hebben we zelfs in samenwerking met dansschool BailaBon een workshop voor blinden en slechtzienden in Bonaire verzorgd.’

‘In de eerste plaats dat je heel geduldig en flexibel bent. En dat je kunt omdenken, dat je iets verbaal kunt uitleggen in plaats van alleen visueel. Met ‘zet je voet hier’ of ‘houd je arm daar’ kunnen wij niets, want wat is ‘hier’ en wat is ‘daar’? Wat wel werkt is ‘beweeg naar links’ of ‘draai naar kwart over twaalf’. Dat soort kleine dingen, het is een andere manier van communiceren. Dat je met iemand meeloopt om te laten zien hoe groot de ruimte is. En iemand soms ook letterlijk laat voelen wat hij of zij moet doen. Dan is jouw lichaam je instrument.

Mensen met een visuele beperking zijn vaak ook eerder vermoeid. Bij de lessen zijn altijd minimaal twee docenten aanwezig, en soms ook enkele ‘hulpdansers’, zodat er genoeg persoonlijke aandacht is.’ Ze lacht: ‘Je komt altijd handen en ogen tekort.’

‘Dat is niet zo makkelijk, ik lobby echt enorm. Vooral via social media. Dan gooi ik er op alle salsagroepen een post uit dat we op zoek naar nieuwe docenten zijn. Veel gaat ook van mond tot mond. Dan vraag ik aan mijn huidige docenten: hé, weten jullie nog iemand? Ik zoek nog steeds docenten voor onder meer Arnhem en Amsterdam.’

‘Nee, ook voor mensen die wel goed kunnen zien. Sommige mensen komen op ons af omdat de drempel lager is, omdat er minder op ze wordt gelet.

Verschillende werelden bij elkaar brengen, dat is de rode draad in alles wat ik doe. Als je een goedziend en slechtziend paar gewoon van elkaar op de dansvloer ziet genieten, dat is het mooiste wat er is.’

‘Voornamelijk met Bartiméus, dat is een overkoepelende landelijke organisatie voor mensen met een visuele beperking. Zij zijn ook een fonds en helpen ons financieel. En in Arnhem doen we veel met Uniek Sporten.

In Rotterdam had ik het geluk dat ik op een gegeven moment door een cultuurcoach ben benaderd en door de stad wordt ondersteund. Maar overal werkt de organisatie en financiering weer anders. In iedere plaats waar we lessen aanbieden, zoek ik allereerst een coördinator die vrijwillig de inschrijvingen bijhoudt, de communicatie doet en die bij het schrijven van projectplannen en subsidieaanvragen helpt. Want ik kan het allemaal niet alleen.’

‘Dat is moeilijk om van jezelf te zeggen. Iemand zei laatst tegen me dat ik veel wilskracht heb. Dat klopt denk ik wel. Als ik iets wil, dan ga ik er echt voor.

Ik ben ook motivational speaker. Vanuit mijn stichting, de Eye-opener Foundation, organiseer ik avonden voor mensen met een visuele beperking die graag zelf aan de slag willen met de uitvoering van hun ideeën. En voor mensen die direct of indirect te maken hebben met de doelgroep, zoals zorg- en welzijnsprofessionals en beleidsmakers van de gemeente.’

‘Om Blinde Liefde Voor Salsa landelijk – en ook internationaal – uit te rollen. Dat er in iedere provincie of regio een leslocatie is. En liefst nog dat het een vanzelfsprekend onderdeel wordt van reguliere salsascholen en ook -party’s en -festivals. Dat je als salsadanser met een visuele beperking overal makkelijk terecht kunt.’