19-11-2024
Ballroom weerspiegelt het echte leven
Waar sta jij voor?
‘Ik geloof in het bouwen van bruggen. Samenwerken met het Amsterdam Museum, bood me de kans om ons verhaal vanuit een ander perspectief te vertellen.’ Een openhartig gesprek met conservator Roberto Luis Martins en Amber Vineyard over tien jaar ballroomcultuur in Nederland.
Tekst: Joost Groeneboer
House of Vineyard ball – foto Bete van Leeuwen
AMBER: ‘Dat Roberto ons vroeg om in Huis Willet-Holthuysen een expositie te maken, was een grote verrassing. We worden wel vaker door musea gevraagd om bij hen te entertainen, maar dat heeft een totaal andere context. Hoe zou het zijn om nu eens echt onze verhalen te kunnen vertellen, onze stem te laten horen? Maar waarom zou ik ons tienjarig jubileum juist hier vieren? Dat was m’n eerste gedachte toen Roberto me rondleidde door het historische grachtenpand.’
‘Wat me enorm aansprak, was de extravagante collectie die Louise Holthuysen in de 19e eeuw bij elkaar verzameld heeft. De overdadige inrichting en kleurrijke kostuums, daarin zag ik een link met de hedendaagse ballroomcultuur. Maar het kwartje viel pas echt toen ik in de tuinkamer op het plafond de geschilderde bloemenslingers en druivenranken zag die bij een renovatie van achter dikke lagen stuc tevoorschijn zijn gekomen. Voor zo lang hebben LGBTQ+-ers zich moeten stilhouden, moesten we verbergen wie we zijn. Er is zoveel verloren, zoveel gewist. En nog zoveel te vertellen.’
Amber Vineyard is de ‘legendary mother’ van House of Vineyard, onder welke naam in 2013 hen diens eerste ball organiseerde. Amber richtte het huis, als eerste in Nederland, in 2014 op. Een ‘house’ is als een gekozen familie voor mensen uit de ballroomgemeenschap. Een veilige haven voor LGBTQ+-ers die door hun familie en omgeving niet begrepen worden. Ballroomcultuur vindt zijn oorsprong in de Afro-Amerikaanse en Latijns-Amerikaanse queer- en trans-scene in de jaren ’70 in New York. Tijdens de balls bestrijden deelnemers elkaar met dans, fashion en drag.
ROBERTO: ‘Amsterdam Museum organiseert in Huis Willet-Holthuysen jaarlijks tijdelijke tentoonstellingen. We nodigen collectieven, verzamelaars en makers uit om op het huis en onze collectie te reageren. We willen dat het ook een huis voor hedendaags erfgoed wordt. Een ruimte waarin verschillende stemmen worden gehoord. Als modeconservator wil ik niet alleen het werk van couturiers tonen, maar vooral de reikwijdte van modemakers laten zien. Wat als we de historische balzaal nu eens invullen vanuit de hedendaagse ballroomcultuur, dacht ik. Wat als we de sleutels nu eens aan House of Vineyard geven, wat gebeurt er dan?’
ROBERTO: ‘Vervolgens ben ik met Amber het modedepot ingedoken. Een kledingstuk vertegenwoordigt altijd iets van de tijd waarin het gedragen werd. Maar het kan ook iets zeggen over het hier en nu. Hoe kan een harnas uit de 16e eeuw het gesprek over ballroom op gang brengen, vroegen we ons af. Of over gender? Hoe laat je zien dat iets zo mannelijks ook vrouwelijk kan zijn?
AMBER: ‘Het moest meer dan een modetentoonstelling worden, niet alleen over uiterlijkheden gaan. We willen laten zien hoe we denken en in de wereld staan. Ballroom beweegt zich op het kruispunt van passie en identiteit, van cultuur, activisme en verzet.’
ROBERTO: ‘Belangrijk was om de ballroom community, om House of Vineyard er zelf bij te betrekken. Er loopt zoveel talent rond.’
AMBER: ‘Zoveel talentvolle artiesten en ook fotografen, maar ze blijven onzichtbaar, worden niet serieus genomen. Als je foto’s van de afgelopen tien jaar bekijkt, vraag je je af: wie hebben die genomen, wie staan erop, wie steunden ons? Deze expositie is een mooi moment om daarbij stil te staan. Tegelijkertijd worden we met onze neus op het belang van archiveren gedrukt. Hoe kunnen we als gemeenschap dingen behouden? Op welke manier geven wij onze geschiedenis door? Hoe bewaar je de magie van het nachtleven in een doos of vitrine? Wat laten we zien?’
Zaalbeelden Grand March: foto’s Monique Vermeulen
AMBER: ‘Kennis doorgeven over wie ons zijn voorgegaan is heel belangrijk. Tijdens rondleidingen vertellen mijn ‘kinderen’ ook onze eigen geschiedenis, hoe ons huis is ontstaan, wat onze huiswaarden zijn, waar we voor staan. We moeten bruggen bouwen, hoe kunnen we een betere toekomst krijgen als we nooit met elkaar praten?’
ROBERTO: ‘Het gaat erom hoe je van de ballroomcultuur kunt leren, hoe de scene bijvoorbeeld voor onbevangen zelfexpressie staat. Hoe kunnen we onze eigen grenzen uitdagen op het gebied van gender en stijl?
ROBERT: ‘Ik heb altijd het gevoel gehad dat de verhalen om mij heen, mijn realiteit, niet zichtbaar waren in het museum.’
AMBER: ‘Uiteindelijk kunnen we ons allemaal verhouden tot wat familie is. We kunnen ons allemaal verhouden tot hoe het voelt om beoordeeld te worden, om niet lekker in je vel zitten. Iedereen herinnert zich de verkleedpartijtjes als kinderen nog wel.
Ballroom heeft mij echt geholpen om vragen te durven stellen, mijn eigen keuzes in twijfel te trekken. Over de catwalk lopen weerspiegelt het echte leven. Geloven wij jou? Wat vertegenwoordig jij? Waar sta jij voor?
Wij oefenen fearlessness op de catwalk, zodat we fearless kunnen zijn in de maatschappij.’ 
House of Vineyard ball – foto Bete van Leeuwen
De tentoonstelling Grand March: A Historic House through a Ballroom Lens is nog t/m 26 mei in Huis Willet‑Holthuysen te zien.
Meer info en tickets: Amsterdammuseum.nl