27-03-2025
Tips om toegankelijkheid te vergroten als culturele organisatie
Een inclusieve culturele organisatie is toegankelijk voor iedereen, voor het personeel maar ook voor de bezoeker. Toch geldt nog steeds dat mensen niet volwaardig kunnen deelnemen aan het cultureel leven of zich thuisvoelen op het werk. Toegankelijkheid is een breed begrip dat verder gaat dan alleen fysieke toegankelijkheid voor mensen met een beperking.
Er zijn dus verschillende vormen van toegankelijkheid. Maar hoe werk je als culturele organisatie aan toegankelijkheid? Waar begin je? Wij hebben daarom een lijst met uitgangspunten en praktische tips opgesteld waarmee je aan de slag kunt. Doe je voordeel ermee!
Fysieke toegankelijkheid
Bij fysieke toegankelijkheid gaat het over de toegankelijkheid van een gebouw. Het gaat hierbij om het wegnemen van letterlijke drempels en obstakels die mensen met een lichamelijke beperking kunnen tegenkomen. Er wordt rekening gehouden met diverse mobiliteitsbehoeften en zintuigelijke beperkingen.
Voor mensen met een beperkte mobiliteit is het essentieel dat een gebouw voorzien is van:
- Rolstoeltoegankelijkheid: drempelvrije ingangen, brede doorgangen en voldoende manoeuvreerruimte.
- Liften: als een gebouw uit meerdere verdiepingen bestaat.
- Gehandicaptenparkeerplaatsen: dicht bij de ingang van het gebouw.
- Rustplekken: voldoende zitgelegenheden verspreid door het gebouw.
- Aangepaste toiletten: ruim en met de juiste voorzieningen.
- Tactiele geleidelijnen: voor mensen met beperkte mobiliteit of visuele beperkingen kunnen eenvoudige aanpassingen zoals geleidelijnen, waarschuwingsnoppen en markeringen een wereld van verschil maken.
- Contrastrijke bewegwijzering: met het omlijnen van bewegwijzering vergroot je het contrast. Dat versterk je door stickers met pictogrammen toe te voegen. Check altijd of alle (alternatieve) routes duidelijk zijn aangegeven.
Sociale toegankelijkheid
Bij sociale toegankelijkheid gaat het veelal om bejegening. Denk aan hoe gastvrij je wordt ontvangen, dat je goed te woord wordt gestaan en dat je makkelijk bij de juiste informatie kunt komen. Een gastvrije ontvangst betekent dat je met een open houding wordt ontvangen en dat het aanbod wordt afgestemd op verschillende groepen mensen.
- Getraind personeel: bewust en bekwaam in het verwelkomen van diverse bezoekers, zoals mensen met een beperking of gemarginaliseerde groepen, zoals etnische minderheden of mensen uit de lhbtiqa+ community.
- Hulphonden: geef duidelijk aan of hulphonden wel/niet welkom zijn.
- Begeleiding door extra personeel: voor individuele ondersteuning. Denk aan mensen die bijvoorbeeld een zonnebloem-keycord dragen.
- Gastvrije ontvangst: denk aan een toegankelijke balie met verschillende hoogtes maar ook in taal hoe je wordt verwelkomd.
- Prikkelarm aanbod: speciale tijdsloten met minder prikkels of creëer een stilteruimte.
- Communicatie en taal: zorg voor inclusieve taal en denk ook aan meertalige ondersteuning.
Digitale toegankelijkheid
Bij digitale toegankelijkheid gaat het over de manier waarop online informatie is ontworpen en gebouwd. Een toegankelijke digitale website, app of digitale content zorgt ervoor dat iedereen, inclusief mensen met een beperking, de online informatie volwaardig tot zich kan nemen. Voor mensen met een visuele of auditieve beperking is een toegankelijke website essentieel. Dit betekent dat de digitale omgeving aan de volgende criteria hoort te voldoen:
– Compatibel met schermlezers en andere ondersteunende technologieën.
– Alternatieve tekstbeschrijvingen (alt-tekst) voor alle afbeeldingen.
– Voldoende kleurcontrast tussen tekst en achtergrond.
– Logische en gestructureerde content met duidelijke kopniveaus.
– Ondertiteling van filmpjes en voorzien van audiodescriptie.
– Bekijk de andere digitoegankelijke tips hier.
Vanaf 28 juni 2025 moeten alle constumentenwebsites en digitale diensten voldoen aan de European Accessibillity Act (EAA). De EAA is gebaseerd op het VN-verdrag Handicap (2006) en heeft als doel digitale toegankelijkheid te garanderen voor iedereen. In veel landen, waaronder Nederland, is een WCAG-conforme website op conformiteitsniveau AA wettelijk vereist.
Financiële toegankelijkheid
Bij financiële toegankelijkheid gaat het om de betaalbaarheid van het culturele aanbod. Economische drempels kunnen sommige mensen volledig uitsluiten van culturele participatie, waardoor de diversiteit van het publiek beperkt wordt. Zó neem je financiële drempels weg:
- Gedifferentieerde prijsstructuren met kortingen voor specifieke groepen zoals studenten, ouderen, kinderen, en mensen met een laag inkomen.
- Speciale tarieven voor gezinnen of groepen.
- Gratis toegang op bepaalde dagen of tijdstippen.
- Samenwerking met lokale welzijnsorganisaties voor gereduceerde tarieven.
- Acceptatie van cultuurpassen, stadspassen of andere kortingskaarten.
- Pay-what-you-can systemen waarbij bezoekers betalen wat binnen hun mogelijkheden ligt.
- Speciale fondsen of subsidieregelingen voor mensen met beperkte financiële middelen.
- Speciale fondsen of subsidieregelingen voor mensen met beperkte financiële middelen.
Het is belangrijk om financiële drempels niet alleen te verlagen, maar ook de communicatie hierover duidelijk en laagdrempeliger te maken. Potentiële bezoekers zijn vaak niet op de hoogte van beschikbare kortingsregelingen of durven hier niet naar te vragen vanwege de stigma rondom financiële beperkingen.
Praktijkvoorbeelden
Deze drie culturele instellingen communiceren over toegankelijkheid voor de bezoeker:
Tip ons!
Deze checklist met tips helpt je aardig op weg om toegankelijkheid binnen je culturele organisatie te vergroten. Toch zijn we ons ervan bewust dat we niet helemaal volledig zijn. Heb je een tip die in dit lijstje ontbreekt? Laat het ons dan weten via het contactformulier.